Wie, waarom en hoeveel?
(door Sofie Maeyens)
Zoals op vele buitenlandse bestemmingen zijn ook in Mexico fooien in de dienstverleningssector heel belangrijk. De honderdduizenden mensen die in Quintana Roo in de horeca of toerisme zijn tewerkgesteld, kunnen jammer genoeg niet overleven zonder deze extra. Vele medewerkers krijgen weinig of geen basissalaris. Dit betekent vaak niet meer dan een paar honderden euro’s per maand voor meer dan acht uur per dag en zes dagen op zeven werken. Ze zijn dus voor het overgrote deel afhankelijk van de tips die ze additioneel krijgen.
Als we even terug gaan in de tijd, merken we dat een dertig jaar geleden zo goed als uitsluitend Amerikaanse en Canadese toeristen de weg naar het schiereiland Yucatan vonden. De richtlijnen voor fooien in deze regio zijn daardoor ook ei zo na hetzelfde als in de USA of Canada, op enkele uitzonderingen na.
Met de komst van de Europeaan heeft de Mexicaan evenwel zijn loon drastisch zien zakken. De meeste Europeanen beweren dat het in hun land geen gewoonte is om een fooi te geven, dus hoeft dat volgens hen hier ook niet. Of ze zitten in een all-inclusive resort en gaan ervan uit dat die “all” mede op de service slaat.
In enkele resorts is dit het geval, maar daar is die “no-tipping policy” ook heel duidelijk. Het achterlaten van drinkgeld is in facto nooit verplicht, toch geldt in principe dat vrijwel iedereen die iets voor jou doet, een fooi dient te krijgen. Stel je voor dat je enkel het minimumloon verdient, waarmee je hoogstwaarschijnlijk de hele familie moet onderhouden, en je moet hiermee ook nog eens proberen te sparen voor je oude dag…. Zonder een bijkomende bron van inkomsten is dit een verloren
zaak. Besef dat het sociale opvangnet hier zo goed als onbestaande is. Op enkele jobs na hebben de meeste mensen geen recht op pensioen, de ziekteverzekering dekt het uiterste minimum, werkloosheidsuitkering is nonexistent, zelfs het aantal betaalde verlofdagen is in de meeste gevallen beperkt tot een weekje per jaar. De meeste proberen dan ook om iets aan de kant te zetten voor noodsituaties, maar dit gaat moeizaam.
De lokale bevolking had natuurlijk eveneens liever meteen over een redelijk basissalaris beschikt, maar als ze de job afwijzen, staat er in een mum van tijd iemand anders in hun plaats die liever weinig, dan niets verdient. De meeste hotelketens zijn daarenboven meestal buitenlandse investeerders die zich hier net graag vestigen door de lage loonkost.
Indien er derhalve ter plaatse nog eens op deze tip wordt gewezen door bijvoorbeeld op de toog een potje met het woordje “propina” (Spaanse woord voor fooi) voor je neus te schuiven, of indien je chauffeur bij het afscheid nemen nog eens hard je hand komt drukken in de hoop dat er iets wordt ingestopt, is dit zodoende niet omdat het allemaal geldwolven zijn die het onderste uit je zakken wensen te halen, maar ze doen dit omdat het voor hun het echte verschil maakt tussen leven en overleven…
Voor de meesten blijft het trouwens steeds onwennig en ongemakkelijk om ernaar te vragen, dus wees hen voor… Was de service goed, de chauffeur hulpvaardig, de kelner beleefd, de gids informatief of heeft iemand je op een of andere manier een mooie dag bezorgd, laat dan een mooie fooi achter. Het is de beste uiting van je waardering als een persoon net die bijkomende inspanning levert.
Tips in het algemeen
Reken tips in in je budget en neem steeds wat cash geld mee. Niet overal kan met de kaart worden betaald en voor kleine uitgaven is cash sowieso handiger. Vooral peso’s en dollars worden courant gebruikt in deze streek, maar zelfs euro’s zijn meestal welkom. Vermijd desalniettemin buitenlands baar geld. Buitenlandse geldstukken kan men nergens wisselen en hebben dus ook geen waarde. Zelfs de banken aanvaarden enkel bankbriefjes. Wil je daarentegen honderd mexicaanse peso’s in muntstukken achterlaten, dat kan natuurlijk wel.
Wanneer je reeds voor vertrek euro’s in peso’s of dollars laat wisselen in de bank, vraag dan meteen voldoende kleine coupures. Op vele plaatsen hebben ze het al moeilijk om op een briefje van 500MXN (ongeveer 25€) of 20USD terug te geven.
Tips in je hotel
De meeste hotels in de Riviera Maya zijn all-inclusive resorts, maar dit betekent nog niet dat de service is inbegrepen. Zoals eerder vermeld, zijn er slechts enkele hotels met een strikte “no-tipping policy”. Ze hanteren deze regel om ervoor te zorgen dat iedereen op dezelfde manier wordt bediend. In deze hotels overhandigt het resort zelf een bedrag voor service afhankelijk van het aantal gasten in het hotel. Maar zelfs hier zijn de lonen meestal laag dus en als het even kan, worden fooien ook hier -op een net iets subtielere manier- geaccepteerd. Wanneer je in dergelijk hotel verblijft is dit duidelijk.
In de andere gevallen ga je snel merken dat de service een vlotte upgrade krijgt wanneer je wat peso’s of dollars achter laat. Je wordt hoogstwaarschijnlijk sneller bediend, je cocktail bevat net iets meer alcohol, je favoriete drankje wordt onthouden, er wordt vriendelijk geglimlacht en een praatje gehouden, of de kuisvrouw maakt ineens een volledige zoo van je handdoekenpakket.
Maar hoeveel moet je nu net laten?
Alles hangt af van de situatie en zoals gezegd, het is geen verplichting dus je doet nog steeds wat je zelf aanvoelt, maar hier zijn toch even enkele richtlijnen.
Laat voor je kelner in een buffet restaurant (drankjes aan tafel & afruimen) 1USD (20MXN) per tafel, per maaltijd achter. Ga je naar een “à la carte” restaurant en krijg je de volledige bediening aan tafel dan reken je 3USD (50MXN). Kan je in dergelijk restaurant bovendien genieten van een vijf-gangen menu met aangepaste wijnen dan verhoog je het bedrag naar 5USD (100MXN) per tafel.
Voor de barman is 1USD (20MXN) per bestelde ronde de gewoonte. Ben je van plan om een feestje te bouwen en worden de glazen regelmatig bijgevuld, reken dan ongeveer 5USD (100MXN) voor de hele avond.
Een piccolo verwacht $1US/$20MX per tas/valies, zeker als hij er ver mee moet sjouwen.
Een aanvaarbare fooi voor de poetsvrouw is 3USD (50 MXN) per nacht, per kamer. Hoeveel je geeft hangt vanzelfsprekend ook af van wat voor stal je van je kamer maakt ;). Sommige hotels hebben alvast een enveloppe klaar liggen om het drinkgeld in achter te laten. Zo niet, zorg ervoor dat je het geld op een evidente plaats legt zodat het duidelijk is dat het voor hen is, of laat een nota achter met “gracias” of “yum’botik” (dank je in het Spaans of Maya). Je kan de tip dagelijks achterlaten of in een keer. Dit kan zowel in het begin of op het einde, maar meestal krijg je betere service als je het reeds tijdens je verblijf geeft. Vergeet in de luxe hotels ook de butler of concierge niet en overhandig 5USD (100MXN) per keer dat ze iets speciaals voor je konden regelen (bv. plaats in overboekt specialiteits restaurant).
Tips buiten het hotel
Uit eten
Wanneer je uiteten gaat, hangen de fooien voor medewerkers voornamelijk af van het type eettent.
In fast food ketens en coffeeshops worden tips niet echt verwacht als je aan de toog wordt bediend. De regel is: als de kelner niet tot aan je tafel komt, is drinkgeld overbodig.
Hetzelfde geldt voor straatkraampjes. Ben je wat avontuurlijker aangelegd en ben je op zoek naar de authentiekste, goedkoopste en over het algemeen lekkerste taco’s, dan ga je best naar de lokale vendor op de hoek van de straat. Je geeft er eenvoudigweg je bestelling door, je krijgt je bord, giet er wat al dan niet pikante sausjes over en je zet je bij de andere uitgehongerde zielen op een plastic krukje of op de rand van de stoep en genieten maar. Heb je nog honger na je eerste portie, dan vraag je nog enkele taco’s bij. Ben je voldaan, dan laat je even weten wat je uiteindelijk allemaal geconsumeerd hebt zodat men kan beginnen rekenen. Zorg dat je niet te grote biljetten mee hebt want vaak betaal je hier minder dan 100 peso’s per persoon. Je betaalt het exacte of het net iets naar boven afgeronde bedrag en gaat met de glimlach naar huis.
Ga je uiteten in een doorsnee restaurant, dan moet je zelf naar de rekening vragen . Staat de ober aan de andre kant van het eetetablissement, dan maak je een artistiek handgebaar in de lucht alsof je iets opschrijft en mimiek “cuenta” (rekening). In Mexico wordt het als onbeleefd beschouwd om de rekening te brengen voor erachter gevraagd wordt. Op het totale bedrag wordt er minstens 10% fooi verwacht. Een goede bediening wordt bedankt met 15%, een uitstekende service zelfs met 20%. Is de bediening slecht, dan kan je beslissen om net iets minder achter te laten dan 10%, maar weet dat obers in Mexico vaak niets als basisloon verdienen of het strikte minimum. Kijk wel altijd goed op de rekening of de fooi er al dan niet reeds bijgerekend is zodat je de fooi niet per ongeluk dubbel betaalt.
In de bars past men dezelfde regel toe maar reken tijdens “happy hour” het fooibedrag op basis van de normale prijs.
Voor een opknapbeurt
Ook bij kappers, masseurs en schoonheidsspecialisten wordt er eveneens een fooi van 10% tot 20% verwacht: 10% voor gewone, 15% voor goede en 20% voor uitzonderlijke service. Er is echter een uitzondering op de regel. Het is niet nodig om fooi te geven wanneer de service werd verleend door de eigenaar van het etablissement.
Op weg
Voor transfers van en naar bijvoorbeeld de luchthaven, hangt het beetje af van hoe ver je reist. Reken een dollar voor elk half uur onderweg, heb je een privé transfer, reken dan vijf dollar per persoon voor de hele rit.
Onderweg met een excursie, is nog net dat ietsje anders. Hier krijg je niet enkel de diensten van een chauffeur maar eveneens van een gids. Ben je op tour in een grote bus (meer dan 20 personen), zou elke gast in principe rond de 5USD (100MXN) moeten overhandigen. Ga je op uitstap met een kleine groep (minder dan 20), dan wordt er als grondregel een tip verwacht equivalent aan 15-20% van de kostprijs van de tour. Bij dagtours wordt grotendeels het fooigeld fifty-fifty verdeeld onder gids en chauffeur. Geef je als koppel bijvoorbeeld 20MXN (minder dan een euro), om nog eens door twee te delen na een een uitstap van meer dan acht uren, versta dan ook dat je op dat moment deze personen beledigd.
Vertrek je enkele dagen op rondreis, reken dan ongeveer 5USD (100MXN) per dag voor de gids, en 3USD (50MXN) per dag voor de chauffeur.
Ga je op tour waar ook een boottransfer aan te pas komt, vergeet dan ook het bootteam niet te bedanken. Afhankelijk van de diensten de ze bieden, reken 3USD (50MXN) per crewlid. Over het algemeen wordt de tip aan de kapitein gegeven en deelt hij het met de rest van zijn team.
Taxiritten zijn de grote excepties qua transfers. Taxichaffeurs worden doorgaans niet getipt. Voor taxiritten zijn er vaste tarieven waar de service al inbegrepen zit. Informeer je steeds goed over wat de rit zou moeten kosten, want zie je er voor de chauffeur wat exotisch uit (in dit geval is exotisch blond of lichte ogen), en denken ze dat je de tarieven niet kent, dan is het heel goed mogelijk dat ze je het dubbele of drievoudige proberen aan te rekenen. Helpen ze je echter met tassen of wachten ze ergens op je, dan kan iets extra wel maar vermijd grote tips (maximum 1USD – 20MXN). Taxichauffeurs worden bij de lokale bevolking beschouwd als hebberige mensen. De prijzen zijn zo goed als onbetaalbaar voor plaatselijke inwoners, maar vaak hebben mensen zonder eigen transportmiddel geen andere keus. Geven toeristen tips, dan bestaat de kans dat de prijzen opnieuw stijgen en gaan de taxichauffeurs de plaatselijke bevolking nog vaker aan de kant laten staan aangezien ze van toeristen meer kunnen afluizen.
Hulpjes in supermarkten en bezinestations. Mexico is eveneens een van de enige landen waar ook enkele hulpjes klaarstaan voor eenvoudige taken. Zij moeten het zo goed als volledig hebben van de vrijgevigheid van de mensen.
Verblijf je in een Airbnb, in een bed and breakfast of hostel en ben je van plan om zelf aan de slag te gaan in de keuken, ga je merken dat je bijvoorbeeld in de supermarkten aan de kassa’s op een assistent kan rekenen om je aangekochte producten in zakken te steken. (Schaf voor tien peso’s een herbuikbare zak aan en sta in de ecologische files die geen plastic zakjes meer gebruiken!) Deze assistenten zijn vaak pubers die iets proberen bij te verdienen of gepensioneerden die niet over een pensioen beschikken en noodgedwongen verder moeten werken. Deze assistenten verdienen geen loon en zijn dus volledig aan de goedheid van de mensen onderhevig. Zelfs de locals die het krap hebben, geven deze steevast, so don’t be cheap! Een tweetal peso’s per kleine tas is aanvaardbaar, een grote rond de tien. Helpen ze je mee je auto in te laden, geef dan nog iets meer.
Huur je een wagen en moet die nog even volgetankt worden, dan ga je snel merken dat je hier je handen niet hoeft vuil te maken. In het tankstation tanken ze voor jou en vaak worden ook nog even de ruiten schoon gemaakt. Indien gewenst wordt zelfs de bandenspanning en olienieveau snel gemeten. Deze clerks verdienen meestal rond het minimumloon (80 peso’s per dag) en enkele peso’s extra zijn dus ook voor hen heel welkom.
Aldus…
Het geven van fooien is gebruikelijk in Mexico en wordt verwacht in vele situaties. Ook al zijn ze niet verplicht, het is een ongeschreven regel. Houd steeds in gedachten dat de meeste mensen werkend in de dienstensector in Mexico zeer bescheiden salarissen verdienen en deze bron van inkomsten nodig hebben voor een menswaardig bestaan. Een fooi blijft de beste manier om je waardering te tonen. Het bedrag dat je tipt zou moeten gebaseerd zijn op de kwaliteit van de service die je hebt ontvangen en kan discreet gegeven worden. Heb je echter echt niets op zak, weet dan dat je met een gemeende “gracias”, een handdruk of een glimlach reeds ver komt. Je gaat nooit worden achterna gezeten indien je niets achter laat, maar hoogstwaarschijnlijk krijg je wel een zeer teleurgestelde blik in je richting of wordt er “codo” achter je rug gemompeld (“codo” betekent letterlijk elleboog en wordt gebruikt als men iemand krenterig vindt). Was de bediening tevredenstellend laat je appreciatie dan dienovereenkomstig tonen. Je zal merken, de bediening wordt er alleen maar beter op.
Met Tuul Luna Ecotours hebben we geopteerd om deze fooigeldpolicy te veranderen en reeds in de prijs te berekenen, maar als goed ingeburgerde buitenlanders zijn we daar ook weer van afgestapt. Iedereen is vrij om de fooi te laten wat hij wenst en op deze manier kunnen we ons uitsloven om voor de 20% te gaan ;D.
Wat vind jij van dit systeem? Laat jij op vakantie fooigeld achter? Laat het ons weten in de comments. Kom jij binnenkort ook naar Mexico of ken je iemand die hier op reis komt? Stuur hem dan deze link door.